Vrijdag 29 maart 2024

4ingen: Viering met jongeren (BD 2007)

Toelichtingen

Je kan deze jongerenviering in zijn geheel overnemen. Uiteraard kan je ook een collage maken van
enkele onderdelen in combinatie met je eigen creatieve vondsten. De hoofdbrok bestaat uit twee
lezingen waar je jongeren de link naar hun eigen leven laat leggen. Uiteraard kan je ervoor kiezen
om slechts een lezing te gebruiken.

Voorbereiding

Je kan jongeren zelf tijdens een voorbereidend gesprek een aantal zaken laten noteren op gekleurd
papier:

- Momenten waarop je het niet zag zitten.

- Mensen of dingen die jou een duwtje in de goede richting hebben gegeven of die terug overeind
kregen.

Over de besprekingsvragen

De gespreks- of bespiegelingvragen kan je aanpassen aan de veiligheid en openheid van de groep.
Ofwel lees je ze gewoon voor bij wijze van bedenking en geef je jongeren de tijd om zelf na te denken.
Je kan mensen ook laten schrijven wat ze denken (zonder dat je het voorleest of zelfs naleest.)
Of je kan echt in een kring gaan zitten en reacties laten vertellen aan elkaar of aan de hele groep.

Suggesties voor de inkleding

- Spiegels: eventueel kan je jongeren de bevindingen die ze tijdens de voorbereiding hebben bedacht
op post-its laten noteren, laten voorlezen en op de spiegels bevestigen.

- Kan water: als je kiest voor een gebedsviering, kan je ter vervanging van de communie jongeren
water aan elkaar laten schenken als teken van vertrouwen dat ze in elkaar willen stellen.

- Campagneaffiches, ook het beeldmateriaal kan je aansluitend gebruiken bij één van de lezingen.

Suggesties voor Luisterliedjes

Ook hier heb je de keuze om de liedjes gewoon te laten beluisteren of om een stapje verder te gaan.
Je kan de tekst via een overhead projecteren of een powerpointpresentatie met tekst en beeld maken
(of laten maken door jongeren).

- Oh Happy Day (klassieke gospel, o.a. te vinden op cd's van Lea Gilmore, Barbara Dex, Ladysmith
Black Mambaso)

- People get ready (o.a. Blind Boys of Alabama, The Housemartins,...)

- Bridge over troubled water (Simon and Garfunkel)

- Wonderwall (Oasis)

- In My Heart (Moby)

- Ghetto Gospel (2PAC)
Zuid-Afrikaanse gospel kan je terugvinden in de Rough Guide serie, o.a. te koop in de meeste Wereldwinkels
maar ook in de doordeweekse muziekhandel.

Voorwoord

Welkom. In deze viering willen we het hebben over twee belangrijke woorden: vrijheid en verantwoordelijkheid.
Wat ons als mensen zo uniek maakt is dat we plannen maken. Een dier gaat af op
zijn instinct, het kan niet anders dan zijn primaire driften volgen om zijn behoeften te bevredigen.
Wij mensen hebben ook basisbehoeften, maar wij kunnen nadenken over de manieren waarop we
die behoeftes zullen bevredigen. Wij zijn niet overgeleverd aan het recht van de sterkste of the law of
the jungle. We zijn vrijer dan een dier. Tegelijkertijd vraagt men ons met die vrijheid op een verantwoordelijke
manier in het leven te staan. Vrijheid en verantwoordelijkheid zijn twee handen op één
buik. De vrijheid van de ene is vaak de verantwoordelijkheid van de ander. De verantwoordelijkheid
van de ene is het behoeden van de vrijheid van de ander.

Vieren is: in herinnering brengen hoe mensen met die vrijheid en verantwoordelijkheid omgaan.
Zowat elke godsdienst koestert verhalen die vertellen hoe mensen, al dan niet met succes, zijn omgegaan
met die vrijheid. We kozen vandaag twee verhalen uit de bijbelse schatkist als spiegel voor jullie
eigen verhaal. Maar we willen jullie ook de kans geven om jullie eigen verhaal ernaast te leggen. En
hopelijk kunnen we onze verhalen ook leggen naast die van mensen uit het Zuiden.

Luisterlied

Parabel van de talenten: een kwestie van vertrouwen

Pijnig jullie geheugen even, de parabel van de talenten is jullie waarschijnlijk niet helemaal onbekend.
Ik hervertel 'm even. Het is een verhaal dat aan Jezus wordt toegedicht in het Mattheusevangelie.

Een welstellende man moest voor een tijdje naar het buitenland. Hij wilde zijn bezittingen in goede
handen achterlaten en riep daarom zijn dienaars bij zich. Uiteraard waren die zoals in alle verhaaltjes
met drie.

Hij gaf aan ieder van hen een hoeveelheid naar hun bekwaamheid. Aan de eerste in wie hij enorm
veel vertrouwen had, gaf hij vijf talenten.

Aan de tweede, die hij ook wel bekwaam vond, maar iets minder begaafd, gaf hij twee talenten.

De laatste, bij wie hij toch enkele bedenkingen had, gaf hij één talent.

Samengevat: hij gaf aan iedere dienaar naar godsvrucht en vermogen een volgens hem 'eerlijk' aandeel.

Onze welstellende man ging op reis en kwam na verloop van tijd terug. Hij was nog maar goed en
wel aangekomen of hij riep zijn drie pappenheimers bij zich.

Degene die vijf talenten ontvangen had, kwam naar hem toe en overhandigde hem nog vijf talenten
erbij met de woorden: "Heer, u hebt mij vijf talenten in beheer gegeven, alstublieft, ik heb er vijf
talent bij verdiend." Zijn heer zei tegen hem: "Voortreffelijk, je bent een goede en betrouwbare
dienaar. Omdat je betrouwbaar bent gebleken in het beheer van een klein bedrag, zal ik je over veel
meer aanstellen. Wees welkom bij het feestmaal van je heer." Ook degene die twee talenten ontvangen
had, kwam naar hem toe en zei: "Heer, u hebt mij twee talenten in beheer gegeven, alstublieft,
ik heb er twee talenten bij verdiend." Zijn heer zei tegen hem: "Voortreffelijk, je bent een goede en
betrouwbare dienaar. Omdat je betrouwbaar was in het beheer van een klein bedrag, zal ik je over
veel meer aanstellen. Wees welkom bij het feestmaal van je heer." Nu kwam ook degene die één
talent ontvangen had naar hem toe, hij zei: "Heer, ik wist van u dat u streng bent, dat u maait waar
u niet hebt gezaaid en oogst waar u niet hebt geplant, en uit angst besloot ik uw talent te begraven;
alstublieft, hier hebt u het terug." Zijn heer antwoordde hem: "Je bent een slechte, laffe dienaar. Je
wist dus dat ik maai waar ik niet heb gezaaid en oogst waar ik niet heb geplant? Had mijn geld dan bij de bank in bewaring gegeven, dan zou ik bij terugkomst mijn kapitaal met rente hebben teruggekregen.
Pak hem dat talent maar af en geef het aan degene die er tien heeft. Want wie heeft, zal
nog meer krijgen, en wel in overvloed, maar wie niets heeft, hem zal zelfs wat hij heeft nog worden
ontnomen. En die nutteloze dienaar, gooi die eruit, in de uiterste duisternis, waar men jammert en
knarsetandt."

Je kan deze parabel lezen als een berispend voorschrift van een straffende God. Je kan er ook naar
kijken als een beeld van hoe het leven de ene veel mee geeft en de andere weinig. Of misschien gaat
het verhaal wel over vertrouwen dat we in elkaar stellen. Als we iemand vertrouwen, geven we die
veel krediet en veel kansen. Meestal geraken mensen zo geënthousiasmeerd en gepassioneerd. Ze
nemen hun leven in eigen handen en gaan er voluit voor. Mensen die we niet vertrouwen, ach, die
krijgen voor de schijn een waterkansje en als ze dan niet aan de verwachtingen voldoen, volgt er al
snel een radicale afstraffing. We geven mensen weinig kansen, en als ze dan mislukken, staan we al
snel klaar om met z'n allen te zeggen "zie je nu wel, had ik het niet gedacht". Wat zou er gebeurd
zijn als de man uit het verhaal aan alle drie vijf talenten had gegeven, als blijk van zijn vertrouwen?
Misschien had de tweede er dan drie bijverdiend, en de derde één in plaats van géén. Misschien ook
niet. We weten het niet. Maar we weten wél dat het helpt als je vertrouwen krijgt.

Besprekingsvragen

- Ken je situaties waarin jij het gevoel had dat mensen weinig vertrouwen in jou stelden?

- Hoe reageerde je daarop?

- Zijn er mensen in wie jij zelf sowieso weinig vertrouwen stelt? Waarom?

Vrouw aan de waterput: water of zand erover?

Jezus probeert de farizeeën te ontlopen en wil terug naar Galilea. Daarvoor moet hij door Samaria,
zo goed als heidens, verdorven gebied. Joden gingen niet om met Samaritanen; ze beschouwden hen
als onzuiver, als mensen van een lager allooi.

Onderweg passeert Jezus aan een bron; vermoeid als hij is gaat hij zitten. Een Samaritaanse vrouw
komt langs en Jezus vraag haar te drinken. De vrouw is verbaasd: een jood die haar aanspreekt, zij
een Samaritaanse en daarenboven een vrouw!

Er volgt een geanimeerd gesprek waarin de hele geschiedenis van de waterbron en de voorvaderen
ter sprake komen. Jezus vertelt haar over het andere 'water' waar je nooit meer dorst van krijgt,
integendeel het water dat hij geeft doet zelfs in mensen een bron ontspringen, waaruit eeuwig leven
opborrelt.

De vrouw kan haar oren niet geloven, maar is blijkbaar zo geboeid geraakt door deze man dat ze
hem niet als een kwakzalver de laan uitstuurt maar hem daadwerkelijk vraagt om dat 'water des
levens'. 'Toe, geef het mij.

Op dat moment denkt de vrouw nog altijd aan het letterlijke water dat ze iedere dag moet over en
weer zeulen. Jezus gaat verder en peilt naar haar leven. En blijkbaar komt hij zo dicht op haar vel,
dat zij het gevoel heeft dat hij meer weet over haar dan zij zelf. Tenslotte erkent ze in hem op dat
moment een redder, iemand die de moeite waard is om te vertrouwen en die echt in staat is om
mensen tot hun recht te laten komen, om het leven ten goede te keren.

De vrouw is helemaal geboeid door het gesprek met die vreemde man, ze laat haar kruik liggen en
gaat haar belevenis tegen anderen vertellen. Mensen raken geboeid en geloven in de woorden van de
vreemde, eerst door haar getuigenis en later door zelf in gesprek te gaan met Jezus.

Toelichting

In het eerste verhaal ging het over vertrouwen krijgen. Wat we uit het tweede verhaal willen meenemen,
is het feit dat we allemaal wel eens behoefte hebben aan iemand in wie we ons vertrouwen
kunnen stellen, een luisterend niet-veroordelend oor. Zoals de vrouw uit het verhaal, hebben ook
wij vaak een wantrouwende houding tegen mensen die toenadering zoeken tot ons wanneer we in
de put zitten. Maar zonder haar te beledigen of te berispen of te verbeteren weet Jezus tot haar door
te dringen, tot wat haar écht dwarszit.

Tegelijk zien we dat Jezus iets doet wat wij misschien niet zouden durven: iemand zien die in de
knoop zit, en de durf hebben om die mens aan te spreken en een luisterend oor te bieden. Nochtans
kan dat op zich al heel wat betekenen. Je moet niet altijd oplossingen op zak hebben. Als mensen
met anderen kunnen praten, komen ze vaak zelf tot hoopgevende ideeën of tot een ander zicht op
hun beklemmende situatie.

Vertrouwen geven en vertrouwen krijgen. Te vertrouwen zijn. Iemand in vertrouwen kunnen nemen.
Vertrouwenspersoon zijn. Het zijn allemaal belangrijke zaken die het samenspel tussen mensen
ten goede komen.

Als mensen vertrouwensvol in het leven staan en met elkaar omgaan werkt dat aanstekelijk. Het
vraagt gewoon wat durf om die eerste stap te zetten.

Het speelt zich af op kleine schaal, tussen mensen, in groepen, in gezinnen, of tussen jou en je lief.

Maar het gebeurt ook wereldwijd, bijvoorbeeld in de relatie tussen Broederlijk Delen en de organisaties
in het Zuiden die ze ondersteunen. Broederlijk Delen gelooft rotsvast in het talent van
mensen in het Zuiden. Daarom zet Broederlijk Delen geen eigen projecten op, en vindt ze er ook
geen uit. De organisatie ondersteunt alleen de eigen plannen van groepen mensen in het Zuiden.
Ze gelooft dat hun eigen initiatieven in de strijd tegen armoede en onrecht de beste garantie geven
op blijvende verandering. Ook hier gaat het duidelijk om vertrouwen geven en vertrouwen krijgen.
Daarom spreekt Broederlijk Delen ook van haar 'partners' in het Zuiden, en over het werken aan een
'wereldwijd bondgenootschap'. Mensen in Noord en Zuid geven elkaar 'vijf talenten' in bewaring,
wetend dat het resultaat 'vijf talenten erbij' zal zijn, en vaak nog meer ook.

Het is hun ervaring dat uit zo'n relatie een 'bron van eeuwig leven' ontspringt.

Tussentekst: Er zijn woorden die doen leven

Er zijn woorden die doen leven
en dat zijn onschuldige woorden.
Het woord warmte, het woord vertrouwen,
liefde, rechtvaardigheid,
en het woord vrijheid,
het woord kind
en het woord vriendelijkheid.
En bepaalde bloemennamen
en bepaalde vruchtennamen.
Het woord moed en het woord ontdekken.
En het woord broer en het woord kameraad
en bepaalde namen van landen en van dorpen
en bepaalde namen van vrouwen, mannen
en vrienden...

(Paul Eluard)

Verwerkingsvragen

Probeer even na te gaan welke welvaart je in het dagelijks leven geniet, wie daarvoor zorgt en hoe
vanzelfsprekend je dat misschien vindt. Misschien kan deze veertigdagentijd een oefening zijn om
die zaken en die mensen wat meer in de schijnwerper te plaatsen. Een onverwacht compliment kost
niet veel moeite, een iets uitgebreidere 'bedankt' doet wonderen. Loop eens even door de dag en zet
je complimentengeweer maar op scherp. Wie weet ontketen je een lawine, complimenten kunnen
wel eens heel aanstekelijk werken.

Waarschijnlijk heb je zelf al mogen ervaren dat het enorm positief werkt als je het gevoel hebt dat
anderen in jouw plannen geloven en ervoor gaan. En dat kan ook op wereldschaal.

Jammer genoeg vinden veel mensen in het rijke Noorden dat mensen in het Zuiden niet veel talenten
hebben om de armoede aan te pakken. Ze zouden hen nooit 'vijf talenten' in bewaring geven,
misschien zelfs niet één. Dat is het gevolg van een jarenlange foute beeldvorming. Tot vandaag zien
we stripverhalen, nieuwsberichten en tv-programma's die mensen, culturen of volkeren in het Zuiden
voorstellen als primitief, onmondig, onmachtig, onwetend, onkundig en zelfs onbetrouwbaar.
Misschien betrap je jezelf ook regelmatig op dergelijke gedachten?

Mensen uit het Zuiden geven ook ons 'vijf talenten' in bewaring. Ze rekenen erop dat we ermee aan
de slag gaan: voor eerlijke handel, voor een eerlijke levensstijl, voor een zuinig energiegebruik, zodat
de opwarming van het klimaat kan stoppen,... Wat als zij ons de vraag zouden stellen wat we met
onze 'vijf talenten' gedaan hebben? Kunnen we er vijf naastleggen?

Wat denk je zelf van het vertrouwen dat Broederlijk Delen heeft in haar partners, en van de keuze
om alleen de eigen plannen van mensen zelf te ondersteunen? Als jij een financiële bijdrage levert,
dan geef je méér dan geld, dan spreek je ook je vertrouwen uit in hun plannen.

We kunnen misschien eens kijken welke dynamiek zo'n vertrouwen teweegbrengt.

(Bekijk hier samen de campagnefilm, of vertel over de resultaten van de Naamgroepen van Burkina Faso
aan de hand van de campagnekrant)

Schuldbelijdenis en voorbeden

Je kan ook via groepsgesprek de jongeren zelf op zoek laten gaan naar de knooppunten die ze willen
inbrengen.

- Voor al die keren dat wij serieuze kansen kregen in het leven en die toch niet ten volle benutten,
leer ons op verantwoordelijke voeten staan.

- Voor al die keren dat wij verblind door vooroordelen en angst, weinig vertrouwen stelden in anderen,
open onze ogen.

- Voor al die keren dat wij in een hoekje kropen bang om het leven tegemoet te treden,leer ons vol vertrouwen in het leven staan.

- Voor al die keren dat wij dachten dat we het wel alleen zouden oplossen,
leer ons de durf en de nederigheid te hebben om anderen aan te spreken en om het er samen op
te wagen.

De kernopdracht van dat verhaal vinden we ook terug in het Onze Vader

Onze Vader
die in het diepste van uw mensen zijt
uw naam worde steeds meer liefde
levend door en tussen ons
als teken van uw rijk
laat ons uw wil ontdekken
in 't werk met mensenaan een nieuwe aarde van geluk voor allen.
Geef ons het besef
dat brood voor allen
dagelijkse opdracht is
en waar wij falen of ontmoedigd zijn
wees steeds opnieuw voor ons vergeving
in 't herhaald vergeven aan elkaar
en leid ons heen door onmacht en door angst
op onze tocht naar u
met Jezus onze Heer
Amen

Slottekst: Als de zalm

Wanneer alles diep van binnen pijn doet
en je alleen, tegenover je eigen beeld.
ziet dat het vervormd is door
onbekende spiegels
wanneer dingen voor je schaduw wijken
wanneer je woord dat van een ander lijkt
en je hartslag uit je lichaam vlucht
wanneer je handen ver van je weg zijn
en je de afdruk van je voeten niet herkent
wanneer je het gezicht dat nadert
bent vergeten
wanneer je niets meer waarneemt dan
dode buitenkanten
ga dan
als de zalm
tegen de stroom in
met alle razernij van je woede.
Wanhoop niet
het water zal de stenen breken.

(Chileens gedicht)

Over deze viering

Titel Viering met jongeren (BD 2007)
Soort viering Eucharistieviering
Gelegenheid
Beschrijving jongeren4ing in het kader van de vasten 2007 zoals die door Broederlijk Delen zelf wordt voorgesteld in hun liturgiemap: "Afrika heeft ook talent".
Doelgroep School, Parochie, Jeugdbeweging
Leeftijdsgroep vanaf 12 jaar, vanaf 15 jaar
Trefwoorden water, waterput
Jaartal 2007
Samensteller Broederlijk Delen Liturgiemap
Inzender Broederlijk Delen
E-mail
Terug naar zoekresultaten

Volg Thomas op

Download de Thomas-app

KU Leuven - Faculteit Theologie & Religiewetenschappen
Thomas © 2002 - 2023